Deze maand neem ik je mee in de wereld van Joris Messiaen, glasfusiekunstenaar en ook bekend als Glasaal&GlasaalMonnik Hij is als een ‘paling’, niet te pakken/vatten in één techniek in de glasfusie: hij werkt zowel 2D als 3D, hangend, staand of als installatie. Met transparant glas, gekleurd glas of ingekleurd glas. Deformeren, perforeren, zandstralen en combineren met andere technieken en/of materialen.
Ook voor mij was het een boeiende ontdekking want ik had maar een vaag idee van deze kunstvorm. Joris ontvangt mij bij hem thuis en het is al meteen duidelijk dat Joris van glas houdt. Drie glas in loodramen zijn prominent aanwezig in de inkomhal. Ze zijn stille getuigen van Joris' eerste stappen in de glaswereld. Ze zijn ook een mooi symbool voor al het werk dat Joris met eigen handen in zijn huis heeft gestoken en waar nu in een kamer onder het dak nog steeds kunstwerken in het hoofd en uit de handen van Joris ontstaan.
Ik hoef niet veel te vragen, want Joris deelt heel graag zijn passie voor glasfusie met mij. In een vroeger leven gaf Joris les in houtbewerking, ruwbouw en afwerkingstechnieken. Hij komt uit een groot gezin met zeven kinderen. Zijn moeder was theatermaakster en dat bracht hem al in de wereld van de creativiteit. Hij mocht regelmatig meehelpen mozaïeken plaatsen. En hij bouwde in zijn jeugd een hut in de tuin en plaatste daarin zijn eerste glas in loodraampje. Dat ene glasraampje heeft de tand des tijds met glorie doorstaan, het hangt er nog steeds!
Joris zette zijn eerste stappen in de glaskunst in een zes jaar durende glas-in-lood opleiding. Een oud-leerkracht was hiervoor een belangrijke aanzet, want die vond dit de geknipte techniek voor Joris. In deze opleiding, leerde Joris o.a. de oude technieken van het en etsen van glas en brandschilderen, een eeuwenoude techniek om op glas te tekenen , Zijn favoriete thema's waren toen en nu nog steeds de vier seizoenen en de vier elementen: aarde, lucht, vuur en water.
Door een druk gezins- en beroepsleven geraakte het glas-in-lood een aantal jaren op de achtergrond. Het vuur werd echter opnieuw aangewakkerd toen Joris een open-deur-dag van Syntra bezocht, eigenlijk om een opleiding te vinden voor een van zijn zonen en daar toevallig de opleiding glasfusie ontdekte. Dat opende een nieuwe wereld, creatiever en boeiender dan het glas-in-lood. Na deze opleiding volgden nog vele jaren aan privélessen bij een bekende glaskunstenaar, Marcel Vlaeminck. Joris heeft daardoor een enorme vakkennis opgedaan wat maakt dat andere kunstenaars regelmatig bij hem aankloppen voor advies.
Wat is glasfusie?
Misschien eerst wat meer uitleg over glasfusie. Het is een techniek waarbij stukjes of repen glas van dezelfde of verschillende kleuren worden samengevoegd door ze te versmelten. De verschillende kleuren van glasdelen gaan in het verhittingsproces met elkaar vervloeien of vermengen. Er is steeds een draagglas en een dekglas en de kunstenaar kan al of niet gebruik maken van een mal om het glas in een vorm te 'kneden'.
Op de foto's zie je enkele voorbeelden. Dit zijn nog eenvoudige ontwerpen wat Joris als spelen benoemt. In de bovenste foto's zie je eenzelfde kunstwerk bovenaan, onderaan en opzij, zodat je kan zien dat er twee lagen aan elkaar gesmolten zijn. De luchtbellen ontstaan volledig willekeurig in het verhittingsproces.
Deze schaal is allesbehalve een eenvoudig kunstwerk. Joris gebruikte hiervoor 520 stukjes glas in vier verschillende kleuren en extra blank transparant glas op maat en onder hoek gesneden, goed voor bijna 12 kg glas. Elke hoek kostte hem een drietal uren om te snijden. De schaal werd gevormd in een keramische schaalmal en in de oven gesmolten gedurende een week. Joris stuurde de temperatuur zo dat het glaswerk een fascinerend, als gevlochten patroon kreeg.
Volgende week vertel ik jullie meer over Joris' creatieproces en mag je binnenkijken in het heiligdom van Joris, waar hij als een meestertovenaar
zijn ovens beheerst om glas tot kunstwerken te laten smelten.
Christel Foncke
